Konstantin Buteyko

Konstantin Buteyko werd in 1923 geboren in Ivanitsa, een klein dorpje in het oosten van de Oekraïne. 

Buteyko was automonteur bij het rode leger in de tweede wereldoorlog.  

Medicijnenstudie

Na de oorlog ging hij medicijnen studeren in Moskou. Hij studeerde af in 1952, en ging in een ziekenhuis in Moskou werken. Maar het bleek al snel dat hij zwaar ziek was. Zijn bloeddruk was veel te hoog (ver boven de 220) en de medicijnen hielpen te weinig. Hij was zelfs zo ziek dat hij, volgens de medische literatuur, niet lang meer te leven had.  

Buteyko probeerde van alles waaronder een therapie waarbij hij leerde diep en ‘volledig’ te ademen. Maar wanneer hij deze oefeningen deed, voelde hij zich alleen maar nog beroerder.

De ontdekking

Buteyko noemt 7 oktober 1952 als de dag waarop hij zijn belangrijkste ontdekking deed. Hij was aan het werk in het ziekenhuis en moest een diagnose stellen bij iemand die op een brancard het ziekenhuis werd binnen gereden. Buteyko hoorde de patiënt zwaar ademen en zag hem soms met open mond naar lucht happen. Zijn eerste indruk was dat hij met een benauwde astmapatiënt te maken had. Maar tot zijn verrassing was het een patiënt met een zeer hoge bloeddruk en zonder een spoor van astma. 

Buteyko vroeg zich af of er een verband was tussen die zware ademhaling en de hoge bloeddruk. Hij observeerde zijn eigen ademhaling en vond dat die ook behoorlijk snel en diep was. Terug in zijn kantoor probeerde hij heel rustig te ademen en hij merkte dat zijn bloeddruk iets daalde. Het idee dat een diepe ademhaling de achterliggende oorzaak kan zijn bij een ernstige ziekte was geboren!!

Het idee dat een diepe ademhaling de achterliggende oorzaak kan zijn bij een ernstige ziekte was geboren!!

Buteyko’s laboratorium

Tegen het eind van de 50-er jaren ontbrandde de ‘space race’ tussen de USA en de Sovjet-Unie. Men wilde de ruimte in en dan is het handig dat je iets van ademen afweet. Buteyko kreeg een laboratorium, waar hij met een team van specialisten de menselijke ademhaling kon bestuderen. 

Je ziet Buteyko aan het werk in de bovenste cirkel. In de onderste cirkel één van de eerste computers in Rusland.

Ademen

Ademen is eigenlijk vrij eenvoudig. De twee belangrijkste functies van ademen zijn: 

1. zuurstof (O₂) het lichaam in brengen (waar het in de lichaamscellen omgezet wordt in energie en waarbij veel koolzuurgas gemaakt wordt) en
2. het koolzuurgas (CO₂) uitademen dat de cellen bij deze energieproductie voortdurend maken. 

Kijk je naar dit plaatje van de in- en uitademing, dan is het heel verleidelijk te denken dan koolzuurgas (CO₂) een afvalstof is van het lichaam. 

Maar volgens Buteyko is koolzuurgas net zo belangrijk als zuurstof (O₂) voor het goed laten functioneren van het lichaam.  En hij ontdekte dat wanneer mensen te veel ademden (wat chronische hyperventilatie wordt genoemd) en ze te veel koolzuurgas verliezen, ze daardoor allerlei klachten kunnen krijgen.

Buteyko's theorie

De theorie die Buteyko dankzij zijn onderzoek kon ontwikkelen, is briljant is zijn eenvoud:

Gelukkig bleef het niet bij deze ontdekking alleen. Buteyko heeft sinds zijn ontdekking veel geëxperimenteerd voordat hij de beste methode ontdekte om chronische hyperventilatie te verminderen.

Erkenning

Gedurende de tien jaar dat hij leiding gaf aan dit laboratorium, heeft Buteyko ongeveer 200 artsen opgeleid (die vaak bij hem kwamen omdat ze zelf ziek waren) en meer dan 1000 patiënten succesvol behandeld.

Langzamerhand kreeg zijn behandelmethode steeds meer bekendheid in de Sovjet-Unie. Vooral doordat de artsen die Buteyko opgeleid had met zijn methode bleven werken. In 1985 werd de Buteyko Methode officieel erkend door het Ministerie van Volksgezondheid. Het werd in vele ziekenhuizen door heel de Sovjet-Unie toegepast, en vele artsen volgden een bijscholing in de methode.

Buteyko in het westen

Sinds 1990 verspreidt de Buteyko Methode zich ook over de rest van de wereld. Australië was het eerste land dat kennismaakte met de Buteyko Methode toen de Russische Buteyko therapeut Alexander Stalmatski er ging werken. 

Dankzij zijn succes begon Stalmatski ook mensen op te leiden tot Buteyko Therapeut. Zo ben ik zelf in Nieuw Zeeland opgeleid door Jennifer en Russel Stark, die beide door hem opgeleid zijn.

In 2000 kwam Buteyko naar Nieuw Zeeland, één van de weinige keren dat hij buiten de Sovjet-Unie kwam. 

Astmapatiënten die voor het eerst van de methode horen, staan er in het begin vaak sceptisch tegenover (ik had astma en was ook zo). Maar degenen die de sprong wagen en een cursus doen, merken dat hun astma stap voor stap minder wordt, en worden dan enthousiast.

Buteyko's overlijden

Buteyko is op vrijdag 2 Mei 2003 in Moskou overleden. Hij is in zijn geliefde Oekraïne begraven.